Sürdürülebilirlik ve Dijital Dönüşüm: Şirketler İçin Fırsatlar
- MUHARREM GEZER
- 1 Kas
- 7 dakikada okunur
Günümüz iş dünyasında Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG-Environmental, Social and Corporate Governance) ilkeleri, artık sadece birer “yan fayda” veya “imaj çalışması” olmaktan çıkıp, şirketlerin kârlılığını, dayanıklılığını ve uzun vadeli başarısını doğrudan etkileyen stratejik bir zorunluluk haline gelmiştir. Platform Industrie 4.0 tarafından yayımlanan “Başarı Modeli Olarak Sürdürülebilirlik” başlıklı rapor, 7 somut vaka analizi üzerinden ESG'nin şirketlere nasıl kârlı bir büyüme sağlayabileceğini gözler önüne seriyor.
Bu rapor, ESG'nin sadece mevzuatlara uyum sağlamak anlamına gelmediğini, aynı zamanda maliyetleri düşürmek, yeni gelir akışları yaratmak ve rekabet avantajı elde etmek için güçlü bir kaldıraç olduğunu vurgulamaktadır. Peki, bu küresel trend Türkiye'deki işletmeler için ne anlama geliyor? Bu yazıda, hem raporun ana bulgularını özetleyecek hem de Türkiye'nin hızla gelişen ESG düzenlemeleri çerçevesinde yerel şirketler için ortaya çıkan fırsatları ve zorunlulukları ele alacağız.
Raporun Ana Temaları: Kârlılığa Giden Üç Sürdürülebilir Yol
Rapor, şirketlerin ESG'yi kârlı bir şekilde uygulayabileceği üç ana tema üzerinde durmaktadır:
1 Sürdürülebilir Finansal Stratejiler: ESG önlemlerinin ve enerji verimliliği programlarının hedefli kullanımı, şirketlerin devam eden maliyetlerini düşürürken, sürdürülebilir finansman araçlarına erişimi kolaylaştırarak yatırım kapasitelerini artırır. Örneğin, rapordaki Hansgrohe vakasında, bir rüzgar çiftliği ortaklığı ve atık ısı kullanımı gibi stratejilerle şirketin hem enerji maliyetlerini önemli ölçüde düşürdüğü hem de 2030'a kadar fosil yakıtsız enerji hedefine yaklaştığı görülmektedir.
2 Dijital Hizmetler ve İş Modeli Değişimi: Fiziksel ürünlere dijital ve hizmet tabanlı unsurlar eklemek, daha uzun ömürlü ve sürdürülebilir kullanımı teşvik eder. CHIRON şirketinin geliştirdiği “PowerSave” modülü, makine duruşlarında enerji tüketimini %20'ye varan oranlarda azaltan bir “sürdürülebilirlik yükseltmesi” sunarak, geleneksel ürün satışından hizmet odaklı bir iş modeline geçişin başarılı bir örneğini oluşturur.
3 Döngüsel Ekonomi: Malzeme döngülerini kapatmak, ham maddeleri geri kazanmak ve küresel tedarik zincirlerine olan bağımlılığı azaltmak, şirketlerin hem arz güvenliğini sağlamasına hem de risklerini düşürmesine olanak tanır. WAGO'nun yeniden kullanılabilir palet sistemine geçerek yıllık 200.000 euro ve 400 ton malzeme tasarrufu sağlaması veya ebm-papst'ın geliştirdiği hesaplama aracıyla ambalaj konseptlerini optimize ederek hem maliyet hem de CO₂ emisyonu tasarrufu elde etmesi, döngüsel ekonominin somut faydalarını göstermektedir.
Türkiye'nin ESG Düzenleme Çerçevesi: Yeni Bir Dönemin Başlangıcı
Küresel gelişmelere paralel olarak Türkiye de ESG alanında hızla adımlar atmakta ve kendi yasal altyapısını oluşturmaktadır. Bu düzenlemeler, Türk şirketleri için hem yeni sorumluluklar getirmekte hem de yeşil dönüşümde öncü olmaları için önemli fırsatlar sunmaktadır.
Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS)
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan ve 1 Ocak 2024 itibarıyla yürürlüğe giren TSRS, belirli şirketler için sürdürülebilirlik raporlamasını zorunlu hale getirmiştir. Uluslararası standartlarla (ISSB) tam uyumlu olan bu standartlar, şeffaflığı ve hesap verebilirliği artırmayı hedeflemektedir. 29 Aralık 2023'te Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, aşağıdaki üç eşik değerden en az ikisini art arda iki raporlama döneminde aşan şirketler zorunlu raporlama kapsamına alınmıştır:
• Aktif Toplam: 500 Milyon TL
• Yıllık Net Satış Hasılatı: 1 Milyar TL
• Çalışan Sayısı: 250 kişi
Bankalar gibi bazı finansal kuruluşlar ise herhangi bir eşik değere tabi olmaksızın doğrudan kapsama dahil edilmiştir. Bu zorunluluk, şirketleri ESG performanslarını ölçmeye, izlemeye ve kamuoyuna açıklamaya teşvik ederek kurumsal yönetim kalitesini yükseltmektedir. [1]
İklim Kanunu ve Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)
Temmuz 2025'te yasalaşan Türkiye'nin ilk İklim Kanunu, ülkenin iklim değişikliğiyle mücadelesinde bir dönüm noktasıdır. Kanun, 2053 net sıfır emisyon hedefini yasal bir zemine oturtmuş ve bu hedefe ulaşmak için kritik mekanizmaları tanımlamıştır. Bu mekanizmaların en önemlisi, kurulması planlanan ulusal Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)'dir.
2026'da pilot uygulaması beklenen ETS, sera gazı emisyonlarına bir tavan getirecek ve emisyon üreten tesislerin izinle faaliyet göstermesini ve saldıkları emisyon kadar “tahsisat” teslim etmelerini zorunlu kılacaktır. Bu sistem, karbonun bir maliyeti olmasını sağlayarak şirketleri daha az emisyon üreten teknolojilere ve süreçlere yatırım yapmaya teşvik edecektir. Bu durum, aynı zamanda AB'nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) karşısında Türk ihracatçılarının rekabet gücünü korumak için de stratejik bir adımdır.
Ulusal Döngüsel Ekonomi Stratejisi ve Yeşil Dönüşüm Destekleri
Ekim 2025'te yayımlanan “Ulusal Döngüsel Ekonomi Stratejisi ve Eylem Planı (2025-2028)”, Türkiye'nin kaynak verimliliğini artırma ve döngüsel bir ekonomiye geçiş yapma konusundaki kararlılığını göstermektedir. Bu stratejiye paralel olarak, KOSGEB'in “Yeşil Sanayi Destek Programı” ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yürüttüğü “Türkiye Yeşil Sanayi Projesi” gibi programlar, KOBİ'lerin ve sanayicilerin yeşil dönüşüm projelerine finansal ve teknik destek sağlamaktadır. Bu destekler, şirketlerin enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, atık yönetimi ve döngüsel iş modelleri gibi alanlarda yatırım yapmalarını kolaylaştırmaktadır.
Türkiye'deki şirketlerin ESG dönüşümünü başarıyla gerçekleştirebilmeleri için somut adımlar atması gerekmektedir. Aşağıda, hem yasal zorunlulukları yerine getirmek hem de ESG'den maksimum değer yaratmak isteyen şirketler için 10 temel eylem alanı yer almaktadır.
Sürdürülebilirliği dijital teknolojiler yardımı ile gerçekleştirmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. contact@edtcenter.com
EYLEM KARTI 1: Sürdürülebilirlik Raporlaması
EYLEM KARTI 2: Karbon Ayak İzi Yönetimi
EYLEM KARTI 3: Enerji Verimliliği
EYLEM KARTI 4: Döngüsel Ekonomi
EYLEM KARTI 5: Dijital İş Modelleri
EYLEM KARTI 6: Tedarik Zinciri Yönetimi
EYLEM KARTI 7: Finansman Stratejisi
EYLEM KARTI 8: Çalışan Katılımı
EYLEM KARTI 9: Paydaş İletişimi
EYLEM KARTI 10: Yasal Uyum ve Risk Yönetimi
Sürdürülebilirliği dijital teknolojiler yardımı ile gerçekleştirmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. contact@edtcenter.com
Dijital Dönüşüm: ESG Başarısının Tetikleyicisi
ESG hedeflerine ulaşmak ve yukarıdaki eylem planını hayata geçirmek için dijital teknolojiler artık vazgeçilmez bir rol oynamaktadır. Platform Industrie 4.0 raporunda da vurgulanan otomotiv şirketinin bulut optimizasyonu ve CHIRON'un PowerSave modülü gibi örnekler, dijital çözümlerin hem çevresel performansı hem de operasyonel verimliliği nasıl iyileştirebileceğini göstermektedir.
Dijital dönüşüm, ESG zorunluluklarını karşılamayı kolaylaştırırken, aynı zamanda şirketlere rekabet avantajı kazandıran stratejik bir araçtır. Veri toplama, analiz, raporlama ve optimizasyon süreçlerini otomatikleştirerek, şirketler hem mevzuat gerekliliklerini daha az kaynak kullanarak yerine getirebilir hem de sürdürülebilirlik performanslarını sürekli iyileştirebilirler.
Türkiye'nin TSRS, İklim Kanunu ve ETS gibi düzenlemeleri, şirketlerden kapsamlı veri toplama, izleme ve raporlama yapmasını gerektirmektedir. Bu gereksinimleri manuel süreçlerle karşılamak hem maliyetli hem de hata riski taşımaktadır. Dijital teknolojiler ise bu süreçleri otomatikleştirerek, doğruluğu artırırken maliyetleri düşürür.
Dijital Teknolojilerin ESG'ye Katkısı
Aşağıdaki tablo, farklı dijital teknolojilerin ESG zorunluluklarını nasıl desteklediğini ve hangi somut faydalar sağladığını detaylı bir şekilde göstermektedir:
Dijital Teknoloji | Somut Faydalar | Uygulama Örnekleri |
IoT (Nesnelerin İnterneti) ve Akıllı Sensörler |
|
|
Yapay Zeka (AI) ve Makine Öğrenmesi (ML) |
|
|
Bulut Bilişim (Cloud Computing) |
|
|
Blockchain |
|
|
Dijital İkiz (Digital Twin) |
|
|
Büyük Veri Analitiği (Big Data Analytics) |
|
|
RPA (Robotic Process Automation) |
|
|
ERP ve ESG Entegre Sistemler |
|
|
Mobil Uygulamalar ve QR Kodlar |
|
|
Veri Görselleştirme ve BI Araçları |
|
|
Sürdürülebilirliği dijital teknolojiler yardımı ile gerçekleştirmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. contact@edtcenter.com
Sonuç: Zorunluluktan Fırsata ESG
Hem Platform Industrie 4.0'ın raporunda sunulan uluslararası örnekler hem de Türkiye'nin hızla şekillenen yeni düzenlemeleri, aynı gerçeğe işaret etmektedir: Sürdürülebilirlik, artık bir maliyet kalemi değil, bir değer yaratma motorudur. ESG ilkelerini iş stratejilerinin merkezine yerleştiren şirketler, sadece yasal yükümlülükleri yerine getirmekle kalmayacak, aynı zamanda operasyonel verimliliklerini artıracak, yeni pazarlara erişim sağlayacak, finansman maliyetlerini düşürecek ve en önemlisi geleceğe daha dayanıklı bir yapıya kavuşacaklardır.
Dijital teknolojiler, bu dönüşümün başarısındaki en kritik enabler'ıdır. IoT, yapay zeka, bulut bilişim ve blockchain gibi teknolojiler, ESG'yi sadece bir uyum yükü olmaktan çıkarıp, rekabet avantajı yaratan stratejik bir araç haline getirmektedir. TSRS raporlamasından ETS emisyon takibine, enerji verimliliğinden döngüsel ekonomiye kadar her alanda dijital çözümler, hem maliyetleri düşürmekte hem de performansı artırmaktadır.
Türkiye'deki işletmeler için mesaj açıktır: Yeşil dönüşüme ne kadar erken adapte olurlarsa ve bu dönüşümü dijital teknolojilerle güçlendirirlerse, bu kaçınılmaz dönüşümün getireceği rekabet avantajından o kadar fazla faydalanabilirler. Önümüzdeki dönem, ESG'yi bir zorunluluk olarak görenlerle, onu dijital teknolojilerle desteklenmiş bir başarı modeli olarak kucaklayanlar arasındaki farkın net bir şekilde ortaya çıkacağı bir dönem olacaktır.
Şirketinizde sürdürebilirlik ve dijital dönüşüm alanlarında hızlı, verimli ve konforlu bir çalışma için bizimle iletişime geçebilisiniz. contact@edtcenter.com
Kaynaklar
T.C. Ticaret Bakanlığı. (2023, 29 Aralık). Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları ve Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul Kararları. https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/yesil-mutabakat/duyurular/turkiye-surdurulebilirlik-raporlama-standartlari-ve-uygulama-kapsamina-iliskin-kurul-kararlari-resmi-gazetede-yayimlanmis-ve-belli-sartlari-saglayan-isletmeler-icin-surdurulebilirlik-raporlamasi-zorunlu-hale-getirilmistir
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2025, 20 Ekim). 2025-2028 Ulusal Döngüsel Ekonomi Stratejisi ve Eylem Planı Yürürlüğe Girdi. https://cygm.csb.gov.tr/2025-2028-ulusal-dongusel-ekonomi-stratejisi-ve-eylem-plani-yururluge-girdi-haber-296346
KOSGEB. Yeşil Sanayi Destek Programı. https://www.kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/destekdetay/9022/yesil-sanayi-destek-programi
Platform Industrie 4.0 Sustainability as a Model for Success
EDT Center olarak, kurumlara dijital dönüşüm yolculuklarında rehberlik ediyor, verimliliği artıran ve rekabet avantajı sağlayan çözümler sunuyoruz.
Sunduğumuz Hizmetler:
🔹 Süreç Analizi ve Verimlilik Artışı
İş süreçlerinizi uçtan uca analiz ediyor, darboğazları belirliyor ve sürdürülebilir iyileştirme önerileri geliştiriyoruz.
🔹 Dijital Dönüşüm Stratejisi ve Yol Haritası
Şirketinizin mevcut dijital olgunluk düzeyini ölçüyor, ihtiyaçlarınıza özel bir dijital dönüşüm planı oluşturuyoruz.
🔹 Yapay Zeka Uygulamaları ve Hazırlık Değerlendirmesi
Yapay zeka çözümlerine ne kadar hazır olduğunuzu belirliyor, değer yaratacak alanları önceliklendiriyoruz.
🔹 Uygun Teknoloji Çözümü ve Sağlayıcı Belirleme
RFx seviyelerinde ihtiyaçlarını belirleyerek, çevrim içi portal (IT-Matchmaker) üzerinde tekliflendirme ile çözüm ve sağlayıcı seçiminizi hızlı ve güvenilir bir hale getiriyoruz.
🔹 Kurumsal Eğitim ve Farkındalık Programları
Tüm kademelerde dijital okuryazarlığı artıran, değişime uyum sağlayan, ilham veren eğitimler sunuyoruz.
🔹 Proje Yönetimi ve Uygulama Desteği
Tanımlanan dönüşüm projelerinde uygulama, değişim yönetimi ve ölçümleme adımlarında yanınızda yer alıyoruz.
Bugün, geleceğe yatırım yapmanın tam zamanı. Dilerseniz kısa bir ön görüşme planlayarak şirketinize özel potansiyel alanları birlikte değerlendirebiliriz.
Yorumlar