GPT-5: Yapay Zeka Dünyasında Yeni Bir Dönem

OpenAI, GPT-5’i “şimdiye kadarki en akıllı, en hızlı ve en kullanışlı yapay zeka modeli”

olarak tanıttı. Bu yeni model, sadece bir sohbet robotu olmaktan çok daha fazlasını

sunuyor. Bu yazıda, GPT-5’in getirdiği yenilikleri, fiyatlandırmasını, kullanım kolaylığını,

farklı sektörlere etkilerini ve günlük hayatımızda yaratacağı değişiklikleri basit bir dille

inceleyeceğiz.

GPT-5 Nedir ve Neler Sunuyor?

GPT-5, OpenAI’nin geliştirdiği, yapay zeka modellerinin bir arada çalıştığı ilk “birleşik

sistem”e (Unified system) sahip. Bu sistem sayesinde, farklı görevler için özel olarak tasarlanmış yapay zeka parçaları (alt modeller) bir araya geliyor. Örneğin, hızlı cevaplar için ayrı bir parça, karmaşık. sorunlar için daha derin düşünen başka bir parça kullanılıyor. Bu parçalar, bir “yönlendirici” (Router) tarafından yönetiliyor ve böylece sistem, her göreve en uygun yapay zeka parçasını seçebiliyor.

OpenAI CEO’su Sam Altman, GPT-5’i ilk iPhone’a benzeterek, teknolojide geri

dönülmez bir adım olduğunu söyledi. GPT-5, kod yazma, matematik problemleri çözme,

yazı yazma, veri analizi ve birden fazla adımı olan görevleri yerine getirme gibi konularda

çok daha başarılı. Ayrıca, yapay zekanın bazen uydurma bilgiler üretmesi anlamına gelen

“halüsinasyon” (Hallucination) oranını da önemli ölçüde azalttığı belirtiliyor. Kullanıcılar artık modele “bunu daha derinlemesine düşün” gibi komutlar vererek, modelin daha fazla çaba harcamasını ve daha detaylı düşünmesini sağlayabiliyor.

Daha Güçlü Modeller: GPT-5 Pro, Mini ve Nano

GPT-5 ailesi, farklı ihtiyaçlara yönelik çeşitli modeller sunuyor:

• GPT-5 Pro: En zorlu işler için tasarlanmış, çok daha detaylı düşünebilen ve karmaşık

problemleri çözebilen özel bir sürüm. Özellikle mühendislik, tıp ve bilimsel araştırmalar

gibi alanlarda yüksek doğruluk ve güvenilirlik sağlıyor.

• GPT-5 Mini: Daha hızlı ve uygun maliyetli bir seçenek. Basit ve belirli görevler için

idealdir.

• GPT-5 Nano: En küçük ve en hızlı model. Çok düşük gecikme süresi ve maliyet

gerektiren durumlarda, örneğin cihazların içinde çalışan uygulamalarda kullanılıyor.

Güvenlik ve Kontrol: Safe Completions

GPT-5 ile birlikte gelen önemli bir güvenlik yeniliği, “Güvenli Tamamlama” (Safe

Completions) özelliği. Önceki modellerde yapay zeka, hassas konularda ya hiç cevap

vermiyor ya da doğrudan reddediyordu. GPT-5 ise artık daha esnek ve açıklayıcı bir dil

kullanıyor. Gerekirse neden tam yanıt veremediğini açıklıyor ve güvenli alternatifler

sunuyor. Bu, özellikle sağlık, hukuk ve finans gibi hassas sektörlerde yapay zekanın daha

güvenle kullanılmasını sağlayacak.

Kişiselleştirme ve Kullanım Kolaylığı

GPT-5, ChatGPT’yi daha kişisel hale getirmenize olanak tanıyor. Artık dört farklı kişilik ön

ayarı (alaycı, robotik, empatik, detaycı) arasından seçim yapabilir veya kendi tarzınıza göre

ayarlamalar yapabilirsiniz. Ayrıca, modelin yanıtlarının ne kadar detaylı olacağını da kontrol edebilirsiniz. Bu özellikler, hem bireysel kullanıcılar hem de şirketler için yapay zekayı daha verimli ve kişiye özel hale getiriyor.

Performans: Kodlama, Yazı ve Veri Analizinde Çığır Açan Yetenekler

GPT-5, özellikle kod yazma, metin oluşturma ve veri analizi gibi alanlarda büyük ilerlemeler kaydediyor:

• Kodlama: Büyük yazılım projelerini anlayabiliyor, düzenleyebiliyor ve hatta tek bir

komutla çalışan uygulamalar tasarlayabiliyor. Yazılım geliştiriciler, GPT-5 sayesinde

daha karmaşık sorunları daha hızlı çözebiliyor.

• Yazı ve İçerik: Şiir, makale veya akademik metinler gibi farklı yazı türlerinde daha tutarlı ve istenilen tarzda içerikler üretebiliyor.

• Otomatik Görevler (Agentic Use): Birden fazla adımı olan karmaşık görevleri (örneğin, bir proje planlama, veri toplama, testleri güncelleme) daha güvenilir bir şekilde yönetebiliyor ve tamamlayabiliyor.

Uzmanlar, GPT-5’in yazılım geliştirme süreçlerinde hataları azalttığını, geliştiricilerin işini

kolaylaştırdığını ve ön yüz (kullanıcı arayüzü) tasarımında hem estetik hem de teknik açıdan en iyi sonuçları verdiğini belirtiyor.

Fiyatlandırma ve Erişilebilirlik

GPT-5, hem ücretsiz hem de ücretli ChatGPT kullanıcılarına sunuluyor. Ücretsiz kullanıcılar belirli bir kullanım limitinden sonra daha küçük olan GPT-5 Mini modeline yönlendiriliyor. GPT-5 Pro ise sadece ücretli Pro abonelere özel.

API Fiyatları (milyon kelime/veri parçası başına):

• GPT-5: Giriş için 1.25$, Çıkış için 10$

• GPT-5 Mini: Giriş için 0.25$, Çıkış için 2.00$

• GPT-5 Nano: Giriş için 0.05$, Çıkış için 0.40$

Bu fiyatlar, GPT-5’i benzer güçlü yapay zeka modellerine göre oldukça rekabetçi hale

getiriyor. Özellikle çok fazla veri işleyen veya uzun konuşmalar yapan kullanıcılar için

maliyet avantajı sunuyor.

Sektörlere Etkileri

• Yazılım Geliştirme: Yazılım kodlama, test etme ve proje yönetimi gibi süreçleri

hızlandıracak.

• Ürün ve Tasarım: Yeni ürünlerin ve tasarımların daha hızlı oluşturulmasını sağlayacak.

• Müşteri Hizmetleri: Müşteri sorularına daha eksiksiz ve doğru yanıtlar vererek müşteri memnuniyetini artıracak.

• Eğitim: Öğrencilere kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunacak ve öğretmenlerin iş yükünü azaltacak.

• Sağlık: Hastalık teşhisinde ve tedavi planlamasında doktorlara yardımcı olacak, daha

güvenilir bilgi sağlayacak.

• Kamu Hizmetleri: Vatandaşlara yönelik hizmetlerin daha hızlı ve verimli sunulmasına

katkıda bulunacak.

Günlük Hayatımıza Etkileri

GPT-5, günlük hayatımızda da önemli değişiklikler getirecek:

• Kişisel Asistanlar: Daha akıllı ve yardımcı kişisel asistanlar, günlük işlerimizi (randevu

ayarlama, e-posta yazma vb.) daha kolay halletmemizi sağlayacak.

• Erişilebilirlik: Görme engelliler gibi özel ihtiyaçları olan bireyler için yapay zeka destekli çözümler daha da gelişecek, onlara daha fazla bağımsızlık sunacak.

• Yaratıcılık: Yazarlar, sanatçılar ve tasarımcılar, GPT-5’in yaratıcı yeteneklerinden

faydalanarak yeni eserler ortaya çıkarabilecek.

Kaynaklar:

OpenAI — Introducing GPT‑5 (resmi lansman duyurusu)

Microsoft Azure — GPT‑5 in Azure AI Foundry (bağlam penceresi ve kurumsal sunum)

ZDNET — GPT‑5 is finally here (erişim ve plan notları)

Simon Willison — GPT‑5: key characteristics, pricing and model card (teknik özet)

---

EDT Center olarak, kurumlara dijital dönüşüm yolculuklarında rehberlik ediyor, verimliliği artıran ve rekabet avantajı sağlayan çözümler sunuyoruz.

Sunduğumuz Hizmetler:

🔹 Süreç Analizi ve Verimlilik Artışı

İş süreçlerinizi uçtan uca analiz ediyor, darboğazları belirliyor ve sürdürülebilir iyileştirme önerileri geliştiriyoruz.

🔹 Dijital Dönüşüm Stratejisi ve Yol Haritası

Şirketinizin mevcut dijital olgunluk düzeyini ölçüyor, ihtiyaçlarınıza özel bir dijital dönüşüm planı oluşturuyoruz.

🔹 Yapay Zeka Uygulamaları ve Hazırlık Değerlendirmesi

Yapay zeka çözümlerine ne kadar hazır olduğunuzu belirliyor, değer yaratacak alanları önceliklendiriyoruz.

🔹 Uygun Teknoloji Çözümü ve Sağlayıcı Belirleme

RFx seviyelerinde ihtiyaçlarını belirleyerek, çevrim içi portal (IT-Matchmaker) üzerinde tekliflendirme ile çözüm ve sağlayıcı seçiminizi hızlı ve güvenilir bir hale getiriyoruz. 

🔹 Kurumsal Eğitim ve Farkındalık Programları

Tüm kademelerde dijital okuryazarlığı artıran, değişime uyum sağlayan, ilham veren eğitimler sunuyoruz.

🔹 Proje Yönetimi ve Uygulama Desteği

Tanımlanan dönüşüm projelerinde uygulama, değişim yönetimi ve ölçümleme adımlarında yanınızda yer alıyoruz.

Bugün, geleceğe yatırım yapmanın tam zamanı. Dilerseniz kısa bir ön görüşme planlayarak şirketinize özel potansiyel alanları birlikte değerlendirebiliriz.

contact@edtcenter.com

---

GPT-5 Teknik Terimler Sözlüğü

• GPT-5 (Generative Pre-trained Transformer 5): OpenAI tarafından geliştirilen, insan

dilini anlama ve üretme konusunda çok ileri düzeyde olan yapay zeka modelinin beşinci

ana sürümü. Konuşma, yazı yazma, kodlama gibi birçok alanda insan benzeri

performans sergiler.

• Unified System (Birleşik Sistem): GPT-5’in temel mimarisi. Bu, farklı yeteneklere

sahip birden fazla yapay zeka modelinin (örneğin, hızlı yanıt veren bir model ve

derinlemesine düşünen bir model) tek bir çatı altında, uyumlu bir şekilde çalışmasını

sağlayan bir yapıdır. Böylece sistem, görevin türüne göre en uygun modeli otomatik

olarak seçebilir.

• Router (Yönlendirici): Birleşik sistem içinde, kullanıcının isteğine veya sorunun

karmaşıklığına göre hangi yapay zeka alt modelinin kullanılacağına karar veren akıllı bir

mekanizma. Bu sayede en verimli ve doğru yanıt verilir.

• GPT-5 Thinking: GPT-5’in daha karmaşık ve zorlu problemleri çözmek için

tasarlanmış, derinlemesine düşünebilen özel bir modu veya alt modeli. Bu mod, daha

fazla hesaplama gücü kullanarak daha tutarlı ve güvenilir sonuçlar üretir.

• GPT-5 Pro: En zorlu kurumsal ve bilimsel görevler için geliştirilmiş, GPT-5 ailesinin en

güçlü ve gelişmiş versiyonu. Yüksek doğruluk ve tutarlılık gerektiren mühendislik, tıp ve

bilimsel araştırma gibi alanlarda kullanılır.

• GPT-5 Mini: GPT-5’in daha hızlı ve maliyet etkin bir versiyonu. Daha basit ve iyi

tanımlanmış görevler için optimize edilmiştir, böylece daha düşük maliyetle yüksek

performans sunar.

• GPT-5 Nano: GPT-5 ailesinin en küçük ve en hızlı üyesi. Özellikle çok düşük gecikme

süresi ve maliyet gerektiren, cihaz üzerinde veya hibrit bulut senaryolarında kullanılan

iş akışları için tasarlanmıştır.

• Halüsinasyon (Hallucination): Yapay zeka modelinin, gerçekte olmayan veya verilen

bilgilerle tutarsız olan, ancak kendine güvenli bir şekilde sunduğu yanlış veya uydurma

bilgiler üretmesi durumu. GPT-5’te bu durumun önemli ölçüde azaldığı belirtilmiştir.

• Safe Completions (Güvenli Tamamlama): GPT-5’in güvenlik yaklaşımındaki önemli

bir yenilik. Modelin, hassas veya potansiyel olarak zararlı konularda daha esnek,

açıklayıcı ve insancıl bir dil kullanarak yanıt vermesini sağlar. Gerekirse neden tam yanıt

veremediğini açıklar ve alternatif, güvenli yollar önerir.

• Verbosity (Ayrıntı Düzeyi): Yapay zeka modelinin yanıtlarının ne kadar detaylı veya kısa

olacağını ayarlayan bir parametre. Kullanıcılar bu ayarı kullanarak modelin daha özet

veya daha kapsamlı yanıtlar vermesini sağlayabilir.

• Agentik (Agentic): Yapay zeka modelinin, sadece soruları yanıtlamakla kalmayıp,

karmaşık görevleri kendi başına planlayıp yürütebilme yeteneği. Bu, modelin birden

fazla adımı içeren iş akışlarını yönetebilmesi, araçları kullanabilmesi ve hedeflere

ulaşmak için bağımsız kararlar alabilmesi anlamına gelir.

• Refactoring (Yeniden Düzenleme): Yazılım kodunun dış davranışını değiştirmeden, iç

yapısını ve okunabilirliğini iyileştirme süreci. GPT-5, bu tür karmaşık kodlama

görevlerinde önemli yetenekler sunar.

• Frontend (Ön Yüz): Bir yazılım uygulamasının veya web sitesinin kullanıcıların

doğrudan etkileşimde bulunduğu, görsel ve etkileşimli kısmı. GPT-5, estetik ve işlevsel

ön yüzler tasarlama ve kodlama konusunda yeteneklidir.

• CI/CD (Continuous Integration/Continuous Delivery-Sürekli Entegrasyon/Sürekli Teslimat): Yazılım geliştirme süre.lerinde, kod değişikliklerinin sık sık birleştirildiği

(entegrasyon) ve otomatik olarak test edilip dağıtıma hazır hale getirildiği (teslimat)

otomasyon uygulamaları. GPT-5, bu süre.lerdeki görevleri otomatize etmeye yardımcı

olabilir.

• Human-in-the-loop (Döngüde İnsan): Yapay zeka sistemlerinin karar alma süreçlerine

insan müdahalesinin dahil edildiği bir yaklaşım. Özellikle kritik veya hassas

durumlarda, yapay zekanın önerilerini bir insanın gözden geçirmesi veya onaylaması

anlamına gelir.

• Token: Yapay zeka modellerinin metni işlerken kullandığı temel birim. Bu, bir kelime,

bir kelimenin parçası veya bir noktalama işareti olabilir. Modellerin metni anlama ve

üretme kapasitesi genellikle işleyebildikleri token sayısıyla ölçülür.

• Bağlam Penceresi (Context Window): Bir yapay zeka modelinin tek seferde

işleyebileceği veya “hatırlayabileceği” metin miktarı. Bu, modelin bir konuşmanın

veya belgenin ne kadarını aynı anda anlayabileceğini belirler. Daha büyük bir bağlam

penceresi, modelin daha uzun ve karmaşık metinleri daha iyi anlamasını sağlar.

• Cache Discount (Önbellek İndirimi): Yapay zeka API’larında, daha önce işlenmiş veya

sık kullanılan verilerin tekrar işlenmesi durumunda uygulanan maliyet indirimi. Bu,

özellikle yüksek hacimli kullanımlarda maliyetleri düşürmeye yardımcı olur.

• Benchmark (Kıyaslama): Yapay zeka modellerinin performansını, yeteneklerini ve

doğruluğunu ölçmek için kullanılan standart testler veya değerlendirme setleri. Bu

testler, farklı modelleri objektif bir şekilde karşılaştırmaya olanak tanır.

• HELM (Holistic Evaluation of Language Models): Dil modellerinin geniş bir

yelpazedeki yeteneklerini ve sınırlamalarını kapsamlı bir şekilde değerlendirmek için

kullanılan bir kıyaslama çerçevesi.

• SWE-bench (Software Engineering Benchmark): Yazılım mühendisliği görevlerinde

yapay zeka modellerinin performansını ölçmek için tasarlanmış bir kıyaslama testi.

Özellikle kodlama ve problem çözme yeteneklerini değerlendirir.

• AGIEval (Artificial General Intelligence Evaluation): Yapay genel zeka (AGI) seviyesine

ulaşma yolunda yapay zeka modellerinin yeteneklerini değerlendirmek için kullanılan

bir kıyaslama. Daha geniş ve karmaşık görevlerdeki performansı ölçer.

• IDE (Integrated Development Environment - Entegre Geliştirme Ortamı): Yazılım

geliştiricilerin kod yazma, hata ayıklama ve test etme gibi görevleri tek bir arayüzde

yapmalarını sağlayan yazılım uygulaması. GPT-5 gibi yapay zeka modelleri, IDE’lerle

entegre olarak geliştiricilere yardımcı olabilir.