Dijital dönüşüm, Endüstri 4.0, akıllı üretim uygulamaları ve akıllı fabrikalar tüm dünyanın gündeminde yer almaya devam ediyor.
Daha önceki yazılarımızda Endüstri 4.0 geçiş adımları ile ilgili bilgilere yer vermiştik. Çok basit bir anlatımla bu serüven 6 adımdan başka bir ifade ile kilometre taşlarından oluşmaktadır.
Dijitalleşme:
Dijital veri: İşletme içinde tüm veri kaynaklarının (insan, nesne) dijital veri oluşturma amacıyla oluşturulması.
Bağlantı: Veri kaynaklarının ilişkisel veri oluşturma ve işleme amacıyla bağlantılarının sağlanması.
Endüstri 4.0:
Görme: Toplanan verinin anlık ya da geriye dönük izlenebilmesi.
Anlama: Veri analitik araçlarının kullanımı ile analiz
Tahmin yeteneği: Algoritma, makine öğrenme yöntemleri ile ileriye dönük tahminlerin yapılması
Adaptasyon: Veriye dayalı karar destek sistemi oluşturma ve yönetim
Basit anlatımda her adım net bir şekilde anlaşılıyor. Ancak uygulamaya geçişte şirketlerin mevcut olgunluk seviyesine bağlı olarak farklı yaklaşımlar, senaryolar söz konusu. Olgunluk seviyesi olarak değerlendirdiğimizde Türkiye olarak daha işin başında olduğumuzu söyleyebiliriz.
Ancak bu durum bizim endüstri 4.0 alanında gelişmiş şirketlerdeki strateji ve uygulamaları görme ve anlamada bir engel oluşturmamakta, aksine ideal bir altyapı, strateji ve metodoloji geliştirmede önemli avantajlar sağlamaktadır.
Güvenilir, tek veri kaynağı (Single Source of Truth)
Bir işletmede herkesin iş kararlarını aynı verilere dayandırmasını sağlamak için kullanılan bir kavramdır. Endüstri 4.0 uygulamalarında dikey ve yatay entegrasyon veri işleme amacıyla farklı yazılım çözümlerinin konumlandırılmasında önemi daha da artmaktadır.
Örnek verecek olursak:
Bir ERP (SAP,AX,Oracle gibi) ya da finans/muhasebe (Logo,Mikro gibi) yönetimi amaçlı bir iş yazılımı kullanıyorsunuz ve operasyonel veri işlemede yasal zorunluluklar gereği (demirbaş kaydı, amortisman gibi) bir üretim aracını (örn. CNC) sisteminize kayıt ettiniz. Operasyonların işletilmesinde başka bir değişle, bu CNC makinesinin performansı, bakım ve işletim giderleri, toplam ekipman verimliliğine etkisi sonuçta ürün maliyetine katkısı ancak yönetim ve operasyonel işlemlerin izlenmesinde farklı iş yazılım uygulamalarının konumlandırılması söz konusu olduğunda tek, merkezi bir kurumsal veri yönetimi ile mümkün olmaktadır.
Yatay entegrasyonu bir kenara bırakırsak, işletmenin üretim alanından yönetime çift yönlü veri akışını ifade eden dikey entegrasyonda iş yazılımlarını konumlandırılması bir üretim aracının, malzemenin, ürünün tek bir merkezde tanımlanması yukarıda belirtilen “adaptasyon” adımı için kritik önem taşımaktadır.
Çevik işletme ve HIZLI/DOĞRU karar verme
Endüstri 4.0 kavramının temeli, siber fiziksel sistemler olarak adlandırılan ürün ve üretim kaynaklarının gerçek zamanlı dijital bağlantısının sağlanmasına ve yönetilmesine dayanmaktadır. Gerçek zamanlı olması bugüne kadar herhangi bir olumsuz durumda karar almada geleneksel yöntemlerin yerine çevik, veriye dayalı doğru karar almanın yolunu açmaktadır.
Bir üretim işletmesinde olumsuz durumlar neler olabilir? Birkaç örnek verelim.
Kapasite planlama: Makina duruşları ve kapasite kullanımında sorunlar
İhtiyaç planlama: Malzeme yetersizliği
Müşteri memnuniyeti: İade riski
Finansal: Vadesi gelmiş tahsilatların ya da ödemelerin yapılamaması
Görsel 1: Plansız olaylarda geleneksel ve çevik tepki karşılaştırma
Endüstri 4.0'ın odaklandığını noktalardan biri "DEĞER yaratma" ve ZAMAN=PARA gerçeğidir. ZAMAN, tasarım-üretim, pazara yeni ya da geliştirilmiş ürün sunma, verimlilik, müşteri beklentilerinin karşılanması olarak karşımıza çıkar. Sonucu ise PARA'dır.
Olumsuz durum örneklerinden kapasite yetersizliği için geleneksel karşılaşımdaki tepki ile çevik tepkiyi karşılaştıralım.
Geleneksel tepki: Gün ya da bir sonraki gün içindeki üretim planınızı yaptınız. Çayınızı ya da kahvenizi içiyorsunuz. Bir anda makinalarından birinde bir sorun oluştu. Sorunu farkettiniz. (Olay) Zaman geçiyor. Ne olduğunu anlamaya çalışıyorsunuz. (Teşhis) Zaman geçiyor. Nasıl çözüleceği konusunda düşünüyor, geçmiş tecrübelerinizi sorguluyor, araştırıyorsunuz. (Analiz) Zaman geçiyor. Karar vermede tereddüt yaşıyorsunuz. Kendi dahili kaynaklarınız ile mi çözüme ulaşacaksınız ya da dışarıdan bir desteğe mi ihtiyacınız var? (Karar) Zaman geçiyor. Karar verdiniz ve makine üreticisinden destek alacaksınız. Üretici Taiwan'da altyapınız gereği uzaktan müdahale imkanı yok en erken 7 gün içerisinde müdahale edebilir.(Eylem) Zaman geçiyor.
Sonuç: PARA KAYBETTİNİZ. DEĞER KAYBETTİNİZ.
Çevik tepki: Makinaların üzerindeki sensörler yardımıyla sorun olduğu bildirimi geldi*. (Olay). Anlık bildirim. Sensör verileri ve analitik yardımıyla arızanın olası nedenini tespit ettiniz. (Sıcaklık eşik değerlerin üzerinde) (Teşhis) Anlık bildirim. Geçmişteki benzer koşulları oluşturan sebepler nelerdi? Veri analizi ile ulaşabiliyorsunuz. (Analiz) Anlık bildirim. Geçmişte aynı koşullar oluştuğunda ne yapılmıştı? (Karar) Anlık bildirim.
Sonuç: PARA ve DEĞER KAZANDINIZ.
* Olası olumsuz durumlarda anlık aksiyonların tahmin yeteneği ile öncesinde belirlenmesi başka bir yazıda detaylı olarak anlatılacaktır.
EDT Center, uzun yıllar dijital dönüşüm ve Endüstri 4.0 alanında konusunda uzman Aachen RWTH Üniversitesi'nde yerleşik Trovarit AG, Industrie Maturity Center ile yaptığı işbirlikleri ile şirketlerin dijital dönüşüm ve Endüstri 4.0 yolunda baştan uca aşağıdaki hizmetleri vermektedir.
Detaylı bilgi için +90 541 946 50 00 nolu telefonu arayabilir ya da contact@edtcenter.com adresine email gönderebilirsiniz.